สิ่งพิมพ์ที่เกี่ยวข้องหนังสือ ๑. กริสโวลด์, เอ.บี. "พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว". แปลโดย ม.จ.สุภัทรดิศ ดิศกุล. หนังสือที่ระลึกรอบ 100 ปี แห่งวันสวรรคตพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและวันเสวยราชย์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. พระนคร : โรงพิมพ์พระจันทร์, ๒๕๑๑. (ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พิมพ์พระราชทาน วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๑๑). ๒. โครงภาพพระราชพงศาวดาร. พิมพ์ครั้งที่ ๕. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์,๒๕๒๖.(จัดพิมพ์ในงานพระราชพิธีฉลองพระชนมายุ ๕ รอบ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา ณ พระที่นั่งอมรินทร์วินิจฉัย วันเสาร์ที่ ๒๘ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๕๒๖). ๓. จอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. ประชุมพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๔ : หมวดปกิณณกะภาค ๒. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, ๒๕๒๑. (พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพ หม่อมสาย ศรีธวัช ณ อยุธยา ณ เมรุวัดมกุฏกษัตริยาราม วันที่ ๒๒ มีนาคม พ.ศ.๒๕๑๒). ๔. จอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. สำเนาและคำแปลพระราชหัตถเลขาภาษาอังกฤษในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. พระนคร : โรงพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช, ๒๕๑๔. (พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพหลวงประกอบนิติสาร (ประกอบ บุณยัษฐิติ) ป.ช.ท.จ.). ๕. จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. พระราชพิธีสิบสองเดือน. พระนคร : ศิลปาบรรณาคาร, ๒๕๑๖. ๖. เฉลิมรัฐฉัตรแก้ว เก้าแผ่นดิน (Rattanakosin Bicentennial). กรุงเทพฯ : กรุงเทพมหานคร ๒๕๓๕. (พิมพ์เพื่อเป็นอนุสรณ์เนื่องในโอกาสสมโภชน์กรุงรัตนโกสินทร์ครบ ๒๐๐ ปี พ.ศ. ๒๕๒๕). ๗. ชุมนุมพระบรมราชาธิบายในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. พระนคร : โรงพิมพ์มหามงกุฎราชวิทยาลัย, ๒๕๐๕. (จัดพิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงสพ พันตรี มจ.ไตรทิพเทพสุต เทวกุล ๙ ตุลาคม ๒๕๐๕). ๘. ณรงค์วิชิต, พระ. ประชุมพงศาวดารภาคที่ ๓๐ เรื่องราชทูตไทยไปประเทศฝรั่งเศษในรัชกาลที่ ๔เมื่อปีระกาพุทธศักราช ๒๔๐๔. พิมพ์ครั้งที่ ๒. พระนคร : โรงพิมพ์พระจันทร์. ๒๕๐๑. (อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงทิพยรัตนกิริฏกุลิณี ณ พระเมรุวัดเทพศิรินทราวาส วันที่ ๒๖ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๐๑). ๙. ณัฏฐภัทร จันทวิช. พระราชพิธีบรมราชาภิเษก. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, ๒๕๓๐. (กรมศิลปากรจัดพิมพ์เฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช เนื่องในมหาวโรกาส พระราชพิธีมหามงคล เฉลิมพระชนมพรรษา ๕ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๓๐). ๑๐. ดาว เพชรชาติ."พระเธียราชธรรมปัจฉิมปรโมทานฯ". อนุสรณ์วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามราชวรวิหารครบรอบ ๑๐๘ ปี : ภาคที่ ๑. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยเขษม, ๒๕๑๕. ๑๑. ดาว เพชรชาติ. "พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระจอมปราชญ์ไทย". อนุสรณ์วัดราชประดิษฐ์สถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร ครบรอบ ๑๐๘ ปี. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยเขษม,๒๕๑๕. ๑๒. ดำเนิร เลขะกุล. "การปฏิรูปทางการปกครอง".ประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒ : รัชกาลที่ ๔ - พ.ศ. ๒๔๗๕. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๕. (คณะกรรมการจัดงาานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๑๓. ดำเนิร เลขะกุล. "การปืนใหญ่ในรัชกาลที่ ๔". มรดกของชาติ. กรุงเทพฯ : สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี, ๒๕๒๗. ๑๔. ดำเนิร เลขะกุล. "พระราชมรดกของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว". มรดกของชาติ เล่ม ๔. กรุงเทพฯ : สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี, ๒๕๓๖. ๑๕. ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา. ความทรงจำ.พระนคร : แพร่พิทยา, ๒๕๑๔. ๑๖. ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา. พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๕. พระนคร : บรรณาคาร, ๒๕๑๔. ๑๗. ตุ๋ย เหล่าสุนทร. เหรียญกษาปณ์เมืองไทย และกระดาษเงิน. กรุงเทพฯ : ประเสริฐการพิมพ์, ๒๕๑๕. (อนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพ นางต๊า กกกำแหง ณ เมรุวัดประยูรวงศาวาส วันที่ ๑๘ พฤศจิกายน ๒๕๑๕). ๑๘. ทำเนียบวัดแห่งประเทศไทย (Directory of all Monasteries in Thailand). กรุงเทพฯ : วัชรินทร์การพิมพ์, ๒๕๑๙. ๑๙. ทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๓ - ๔. พระนคร : คลังวิทยา, ๒๕๐๖. ๒๐. เทพชู ทับทอง. ต้นตระกูลไทย : ราชสกุล - นามสกุล พระราชทาน. กรุงเทพฯ : วัชรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๘. ๒๑. ธวัช รัตนาภิชาติ.เมืองไทยในทัศนะของฝรั่ง. พระนคร : โรงพิมพ์ส่วนท้องถิ่น, ๒๕๐๗. (พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ นางเพิ่ม สุมาวงศ์ ณ สุสานหลวง วัดเทพศิรินทราวาสพระนคร วันที่ ๒๘ ธันวาคม พ.ศ.๒๕๐๗). ๒๒. ธิดา สาระยา. ราษฎรในคลองแห่งความเจริญของสยาม. กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, 2540. หน้า 14 - 19. ๒๓. น.ณ. ปากน้ำ. ศิลปะวิเศษสยามประเทศ. กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, 2536. ๒๔. นฤมล ธีรวัฒน์. พระราชดำริทางการเมืองของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว".วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ภาควิชาประวัติศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๒๕. ![]() ๒๖. นายกรัฐมนตรี, สำนัก. สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย (Royal Thai Orders and Decorations). กรุงเทพฯ : ด่านสุทธาการพิมพ์, ๒๕๓๖. (จัดพิมพ์เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ เนื่องในวโรกาสวันมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๕ รอบ วันที่ ๑๒ สิงหาคม พุทธศักราช ๒๕๓๕). ๒๗. นายกรัฐมนตรี, สำนัก. สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย ฉบับสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. กรุงเทพฯ : สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี, ๒๕๒๓. ๒๘. บรรเจิด อินทุจันทร์ยง. เฉลิมพระเกียรติพระบรมราชจักรีวงศ์. กรุงเทพฯ : ปริทัศน์ศาสตร์, ๒๕๒๕. (พิมพ์ในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี). ๒๙. ประกอบ โชประการ. มหาราชชาติไทย. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : รวมข่าว, [ม.ป.ป.]. ๓๐. ประกอบ โชประการ, ประยุทธ สิทธิพันธ์ และสมบูรณ์ คนฉลาด. ๙ พระมหากษัตริย์ไทยครองกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี. กรุงเทพฯ : รวมข่าว, [ม.ป.ป.]. (จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกการสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ครบรอบ ๒๐๐ ปี). ๓๑. ประชา นิยมวงศ์. เหตุการณ์สำคัญในสมัยรัชกาลที่ ๔ จาก หนังสือบันทึกหลักฐาน และเหตุการณ์สมัยกรุงเทพฯ เล่ม ๒. อนุสรณ์วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามราชวรวิหารครบรอบ ๑๐๗ ปี : ภาคที่ ๒. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยเขษม, ๒๕๑๕. ๓๒. ประชุมประกาศรัชกาลที่ ๔ ภาค ๒ : ประกาศปีขาล พ.ศ.๒๓๙๗ ปีเถาะ พ.ศ.๒๓๙๘. พระนคร : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, ๒๔๖๕. ๓๓. ประชุมประกาศรัชกาลที่ ๔ ภาค ๓ : ประกาศปีมะโรง พ.ศ.๒๓๙๙ ปีมะเส็ง ๒๔๐๐. พระนคร : โรงพิมพ์ไท,๒๔๖๖. ๓๔. ประชุมประกาศรัชกาลที่ ๔ ภาค ๖ : ประกาศปีจอ พ.ศ.๒๕๐๕ ปีกุน พ.ศ. ๒๔๐๖ ปีชวด พ.ศ.๒๔๐๗. พระนคร : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, ๒๔๖๖. ๓๕. ประเมษฐ์ บุณยะชัย. "การละครยุคต้นรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๑ - ๕". ดนตรีไทยอุดมศึกษา ครั้งที่ ๒๕. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, [ม.ป.ป.]. ๓๖. ประยุทธ สิทธพันธ์. เงินตราสยาม. นนทบุรี : ลือสาส์น, [ม.ป.ป.]. ๓๗. ประยุทธ สิทธพันธ์.พระมหากษัตริย์กับประวัติศาสตร์ตำรวจสยาม. กรุงเทพฯ : วัชรินทร์การพิมพ์, ๒๕๑๙. ๓๘. ประยุทธ สิทธพันธ์. วรรณกรรมสยาม. กรุงเทพฯ : สยาม, [ม.ป.ป.]. ๓๙. ประยุทธ สิทธพันธ์. วังเจ้า. กรุงเทพฯ : บุญประกอบ, ๒๕๒๑. ๔๐. ประยุทธ สิทธพันธ์. สมเด็จพระจอมเกล้าเจ้ากรุงสยาม ๒ เล่ม. กรุงเทพฯ : สยาม, ๒๕๑๖. ๔๑. ประยุทธ สิทธิพันธ์ และวิสุทธ์ ทิพารัตน์. ราชสำนักสยาม ชุดพิเศษ. กรุงเทพฯ : สยาม, ๒๕๑๖. ๔๒. ประวัติวัดมกุฎกษัตริยาราม ราชวรวิหาร. พระนคร : โรงพิมพ์การศาสนา, [ม.ป.ป.]. (พิมพ์เป็นที่ระลึกในงานฉลองครบ ๑๐๐ ปี ๑๘ มกราคม ๒๕๑๑). ๔๓. ปิยนาถ บุนนาค. บทบาททางการเมืองการปกครองของตระกูล "บุนนาค". กรุงเทพฯ : ดวงกมล, ๒๕๒๐. ๔๔. พระเจตนาถ จินดามพร. (อธิจิตโต ภิกขุ), ผู้รวบรวม. "ประวัติศาสตร์ราชประดิษฐ์สถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร". ราชประดิษฐ์ศึษยานุสรณ์ ๒๕. กรุงเทพฯ : กรุงสยามการพิมพ์, ๒๕๒๕. ๔๕. พระสาสนโสภณ. (สุวฑฒโน). "พระอัจฉริยภาพทางภาษาบาลี ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว". อนุสรณ์วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร ครบรอบ ๑๐๘ ปี : ภาคที่ ๑. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยเขษม, ๒๕๑๕. ๔๖. พลาดิศัย สิทธิธัญกิจ. เล่าเรื่องเมืองสยาม. กรุงเทพฯ : เอ็ม บี เอ, [ ม.ป.ป.]. ๔๗. พลาดิศัย สิทธิธัญกิจ และคนอื่น ๆ. สมเด็จพระจอมเกล้าพระเจ้ากรุงสยาม. กรุงเทพฯ : เอ็ม บี เอ, ๒๕๓๖. ๔๘. พุทธศรัทธา ( The Faith of Buddhist) : ประมวลภาพและประวัติวัดสำคัญ ๆ ทั่วประเทศ. กรุงเทพฯ : เสียงประชา, [ม.ป.ป.]. ๔๙. พูนพิศมัย ดิศกุล, ม.จ. สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : มีเดียโฟกัส, ๒๕๓๔. ๕๐. เพ็ญศรี ดุ๊ก. " การดำเนินนโยบายเพื่อความอยู่รอดและการต่อสู้เพื่ออำนาจอธิปไตยในทางการศาลและ อัตราภาษีศุลกากร". ประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒ : รัชกาลที่ ๔ - พ.ศ.๒๔๗๕. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๕. (คณะกรรมการจัดงานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๕๑. ไฟน์สโตน, เจฟฟรี. จุฬาลงกรณ์ราชสันตติวงศ์ พระบรมราชวงศ์แห่งประเทศไทย (The Royal Family of Thailand : the Descendants of King Chulalongkorn). กรุงเทพฯ : พิษณุโลกการพิมพ์, ๒๕๓๒. ๕๒. ภาพประวัติศาสตร์ราชวงศ์จักรีกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี. กรุงเทพฯ : มังกรทองทองซัพพลายส์, [ม.ป.ป.]. ๕๓.ภาพรามเกียรติ์. พระนคร : โรงพิมพ์พระจันทร์, ๒๔๙๕. (พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงถ่ายและโปรดเกล้าฯ ให้พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาชัยนาทนเรนทร). ๕๔. มนูญ สังข์เผือก. "พระราชมรดกวัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม". อนุสรณ์วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร ครบรอบ ๑๐๘ ปี : ภาคที่ ๒. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยเขษม, ๒๕๑๕. ๕๕. มอฟแฟ็ท, แอ็บบ็อต โลว์. แผ่นดินพระจอมเกล้า. แปลโดย นิจ ทองโสภิต. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์สมาคมสังคมศาสตร์แห่งประเทศไทย, ๒๕๒๐. ๕๖. มุกด์ สอาด. "เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวสวรรคต". อนุสรณ์วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร ครบรอบ ๑๐๘ ปี : ภค.ที่ ๒. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยเขษม, ๒๕๑๕. ๕๗. รอง ศยามานนท์. "การปฏิรูปทางการคมนาคม ขนส่งและการสื่อสาร". ประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์เล่ม ๒ : รัชกาลที่ ๔ - พ.ศ.๒๔๗๕. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๕. (คณะกรรมการจัดงานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๕๘. รอง ศยามานนท์. "การป้องกันประเทศ". ประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒ : รัชกาลที่ ๔ - พ.ศ.๒๔๗๕.<ฝb> กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๕. (คณะกรรมการจัดงานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๕๙. ราชกิจจานุเบกษา ในรัชกาลที่ ๔ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พิมพ์ขึ้น ปีมเมียสัมฤทธิศก ๑๒๒๐ แลปี มแม เอกศพ ๑๒๒๑ ต่อกัน ๒ ปี. พิมพ์ครั้งที่ ๒. พระนคร : โรงพิมพ์อักษรพิมพการ, ๒๔๓๔. ๖๐. วอร์เรน, วิลเลียม.ประเทศไทย : ๗ วันในราชอาณาจักร. แปลโดย สมโรจน์ สวัสดิกุล ณ อยุธยา และคนอื่น ๆ. สิงคโปร์ : Times Editons, ๒๕๓๐. ๖๑. วิกัลย์ พงศ์พนิตานนท์. "สังคมในกรุงเทพฯ สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น". ดนตรีไทยอุดมศึกษา ครั้งที่ ๒๕. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, [ม.ป.ป.]. ๖๒. วิลาศวงศ์ พงศะบุตร. "การสืบราชสมบัติ". ประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒ : รัชกาลที่ ๔ - พ.ศ.๒๔๗๕. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๕. (คณะกรรมการจัดงานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๖๓. วุฒิชัย มูลศิลป์. "การปฏิรูปทางการศึกษา". ประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒ : รัชกาลที่ ๔ - พ.ศ.๒๔๗๕. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๕.(คณะกรรมการจัดงานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๖๔. วุฒิชัย มูลศิลป์. "การปฏิรูปทางเศรษฐกิจและการคลัง". ประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒ : รัชกาลที่ ๔ - พ.ศ.๒๔๗๕. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์. (คณะกรรมการจัดงานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๖๕. วุฒิชัย มูลศิลป์. "การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม". ประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒ : รัชกาลที่ ๔ - พ.ศ.๒๔๗๕. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์. (คณะกรรมการจัดงานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๖๖. ศิลปากร, กรม. ประชุมประกาศรัชกาลที่ ๔ พ.ศ.๒๔๐๕ - ๒๔๑๑. พระนคร : เหรีญทองการพิมพ์, ๒๕๑๑. ๖๗. ศิลปากร, กรม. กองจดหมายเหตุแห่งชาติ. จดหมายเหตุแห่งการอนุรักษ์กรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : สหประชาพาณิชย์, ๒๕๒๕. (คณะกรรมการจัดงานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๖๘. ศิลปากร, กรม. กองจดหมายเหตุแห่งชาติ.ศิลปวัฒนธรรมไทย เล่มที่ ๑ : สมุดภาพประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : กราฟิคอาร์ต, ๒๕๒๕. (จัดพิมพ์เนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๖๙. ศิลปากร, กรม. กองโบราณคดี. นำชมกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๕. (จัดพิมพ์เนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๗๐. ศิลปากร, กรม. กองวรรณคดีและประวัติศาสตร์. ศิลปวัฒนธรรมไทย เล่ม ๔ : วัดสำคัญกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : ยูไนเต็ดโปรดัคชัน, ๒๕๒๕. (คณะกรรมการจัดงานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี จัดพิมพ์เนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๗๑. ศิลปากร, กรม. กองศิลปศึกษา. สมุดภาพจิตรกรรมกรุงรัตนโกสินทร์ (Rattanakosin Painting). กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๖. (จัดพิมพ์เนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๗๒. ศิลปากร, กรม. กองหอสมุดแห่งชาติ และกองวรรณคดีประวัติศาสตร์. ศิลปวัฒนธรรมไทย เล่มที่ ๒ : ภาษาและวรรณคดีกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์พิฆเณศ, ๒๕๒๕. (จัดพิมพ์เนื่องในการสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี). ๗๓. ศิลปากร, กรม. กองหัตถศิลป. ศิลปวัฒนธรรมไทย เล่ม ๖ : ศิลปกรรมกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : ยูไนเต็ดโปรดัคชัน, ๒๕๒๕. (จัดพิมพ์เนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี). ๗๔. ศิลปากร, มหาวิทยาลัย. คณะจิตรกรรม ประติมากรรมและการพิมพ์. สมุดภาพจิตรกรรมกรุงรัตนโกสินทร์ (Sculptures of Rattanakosin). กรุงเทพฯ : กราฟิคอาร์ต, ๒๕๒๕. (จัดพิมพ์เนื่องในการสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๗๕. ศิลปากร, มหาวิทยาลัย. คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์.สมุดภาพสถาปัตยกรรมกรุงรัตนโกสินทร์ (The Architectural Pictures of Rattanakosin). กรุงเทพฯ : กราฟิคอาร์ต, ๒๕๒๕. (จัดพิมพ์เนื่องในการสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๗๖. ศิลาจารึกสุโขทัยหลักที่ ๑ จารึกพ่อขุนรามคำแหง (อ่านและจัดทำคำอธิบายโดยที่ประชุมสัมนาเรื่องศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหง ณ หอสมุดแห่งชาติ). [ม.ป.ท.] : ๒๕๒๐. ๗๗. ศึกษาธิการ, กระทรวง. กรมวิชาการ. แนวพระราชดำริเก้ารัชกาล. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว, ๒๕๒๗. (พิมพ์พระราชทานในงานพระราชทานเพลิงศพ นายแพทย์ ม.ร.ว.อุดมพร เกษมสันต์). ๗๘. ศุภวัฒย์ เกษมศรี, ม.ร.ว. "การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม". ประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์เล่ม ๒ : รัชกาลที่ ๔ - พ.ศ.๒๔๗๕. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๕. (คณะกรรมการจัดงานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๗๙. ส.พลายน้อย (นามแฝง). เกร็ดหนังสือภาษาไทย เล่ม ๑. พิมพ์ครั้งที่ ๔. กรุงเทพฯ : ดอกหญ้า, ๒๕๓๗. ๘๐. ส.พลายน้อย (นามแฝง). พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดา. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : บำรุงสาส์น, ๒๕๓๐. ๘๑. ส่งศรี ประพัฒน์ทอง และคนอื่น ๆ . พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวกับการพิพิธภัณฑ์ไทย. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๓๖. (กรมศิลปากร จัดพิมพ์เนื่องในมหามงคลเฉลิมพระเกียรติ ๒๐๐ ปี วันพระบรมราชสมภพ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ๘ พฤศจิกายน ๒๕๓๖). ๘๒. สดับ ธีรบุตร.เงินพดด้วง. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : กรมธนารักษ์, ๒๕๒๘. ๘๓. สถาบันภาษาศาสตร์. ปทานุกรมฉบับหลวง. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ประจักษ์การพิมพ์, [ม.ป.ป.]. ๘๔. สมบัติ จำปาเงิน. ประวัตินักวิทยาศาสตร์ไทย. กรุงเทพฯ :บรรณกิจ, ๒๕๓๓. ๘๕. สมบูรณ์ ธรรมครองอาตม์ "การปฏิรูปทางการศาล".ประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒ : รัชกาลที่ ๔ - พ.ศ.๒๔๗๕. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๕. (คณะกรรมการจัดงานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๒๕). ๘๖. สมพงษ์ เกรียงไกรเพชร. บันทึกเรื่องเมืองสยาม. กรุงเทพฯ : ประจักษ์การพิมพ์, [ม.ป.ป.]. ๘๗. สมภพ จันทรประภา. สมเด็จพระศรีสวรินทิรา พระบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์อักษรสมัย, ๒๕๑๔. ๘๘. สมภพ ภิรมย์ (ร.น.), น.อ. พระเมรุมาศ พระเมรุ และเมรุสมัยกรุงรัตนโกสินทร์. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๘. ๘๙.สิงห์โต ปุกหุต. พระบิดาวิทยาศาสตร์ไทย. กรุงเทพฯ : สุวีริยาสาส์น, ๒๕๒๗. ๙๐. สุทนต์ ขวัญนคร และวิวะรา สอนชัยภูมิ. พระจอมเกล้าฯ กรุงสยาม : พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกษัตริย์กรุงสยาม รัชกาลที่ ๔ เปิดประตูสยามสู่อารยประเทศ (King Rama IV : the Great King of Siam Lead to the Civilized Countries). [ม.ป.ป.] : [ม.ป.ป.]. ๙๑. สุภา พื้นนาค. พระราชประวัติ ๙ รัชกาล. กรุงเทพฯ : เอกลักษณ์, ๒๕๓๒. ๙๒. สูจิบัตร การแสดงศิลป และวรรณกรรม เนื่องในโอกาสพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสู่สวรรคตครบร้อยปี และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นเสวยราชย์ครบร้อยปี. พระนคร : เอส.พี.เซอร์วิส เซนเตอร์, ๒๕๑๑. ๙๓. โสมทัต เทเวศร์. เจ้าฟ้าจุฑามณี. พระนคร : แพร่พิทยา, ๒๕๑๓. ๙๔. เหรียญกษาปณ์กรุงรัตนโกสินทร์. พ.ศ.๒๓๒๕ - ๒๕๒๕. กรุงเทพฯ : กรมธนารักษ์, ๒๕๒๕. (จัดพิมพ์เนื่องในวาระสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี). ๙๕. อนุสรณ์ในการพระราชทานเพลิงศพว่าที่ ร.ต.หญิงลินจง โปษยานนท์. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์กรมสรรพสามิต, ๒๕๒๐. ๙๖. อภินันท์ โปษยานนท์ และคนอื่น ๆ . จิตรกรรมและประติมากรรมแบบตะวันตกในราชสำนัก (Western - style Painting and Sculpture in the Thai Royal Court) ๒ เล่ม. กรุงเทพฯ : สำนักพระราชวัง, ๒๕๓๖. (สำนักพระราชวัง จัดพิมพ์สนองพระมหากรุณาธิคุณสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ เนื่องในมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๕ รอบ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๓๕). ๙๗. อริยวงศาคตญาณ. (อุฏ ฐายี), สมเด็จพระ. "พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ". อนุสรณ์วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร ครบรอบ ๑๐๘ ปี : ภาคที่ ๒. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยเขษม, ๒๕๑๕. ๙๘. Bacon, George B. SIAM The Land of the white elephant as if was and is . New York : Charles scribner 's sons, 1883. P. 111 - 151. ![]() ๑๐๐. Manich Jumsai, M.L. King Mongkut and Sir John Bowring (From Sir John Bowring 's Personal Files, Kept at the Royal Thai Embassy in London). Bangkok : Chalermnit, 1907. ๑๐๑. Moffat, Abbot Low. Mongkut, the King of Siam. New York : Cornell University Press, 1961. ๑๐๒. Mouhot, M. Henri Travels in the Central Parts of Indo - China (SIAM), Cambodia, and Laos, During the year 1858, 1859 and 1860. London : John Murray, 1864. ๑๐๓. Rong Syamananda. A history of Thailand. Bangkok : Thai Watana Panich, 1990. P. 118 - 124. ๑๐๔. Sternstein, Larry. Portvait of Bangkok. Bangkok, Allied Printers Limited, 1982. P.18 - 20 นิตยสารและจุลสาร ๑. กริสโวลด์, เอ.บี. "พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้ากรุงสยามกับนางแอนนา ลิโอโนเวนส์". ทรงแปลโดย ม.จ.สุภัทรดิศ ดิศกุล ศิลปวัฒนธรรม. ลำดับที่ ๒๔๒ ปีที่ ๒๑ ฉบับที่ ๒ (เดือนธันวาคม ๒๕๔๒) : ๔๙-๕๓. ๒. กิตติพงษ์ วิโรจน์ธรรมากูร. "เมื่อแรกมีการจัดรูปในประเทศไทย" ความรู้คือประทีป ฉบับเดือนมกราคม-มีนาคม (๒๕๓๘) : ๓ - ๙. ๓. เกษียร เตชะพีระ. "ดูหนัง ดูละคร แล้วย้อนดูตัว" เนชั่นสุดสัปดาห์. ปีที่ ๘ ฉบับที่ ๔๐๐ (วันที่ ๓๑ มกราคม - ๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๓) : ๒๐. ๓. ฉัตรชัย ธรรมประเสริฐ. "วันนี้ที่วังเก่าพระนครคีรี" ผาสุก. ปีที่ ๑๖ ฉบับที่ ๙๐ (๒๕๓๖) : ๔-๘ ๔. ชาญวิทย์ เกษตรศิริ. "แอนนากับพระเจ้ากรุงสยาม," สารคดีภาพ. สารคดี. ปีที่ ๑๕ ฉบับที่ ๑๗๗ (เดือนพฤศจิกายน ๒๕๔๒) : ๑๕๘-๑๖๔. ๕. ชำนาญ เกิดพิบูลย์. "รถม้าพระที่นั่งมีมาแต่ครั้งไหน"จุลสารวิมานเมฆ. : ๙-๑๑ ๖. ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ. "แอนนากับมาร์กาเร็ต เฟมินิสต์ในราชสำนักสยาม" ศิลปวัฒนธรรม. ลำดับที่ ๒๔๒ ปีที่ ๒๑ ฉบับที่ ๒ (เดือนธันวาคม ๒๕๔๒) : ๓๖ - ๔๘. ๗. พลาดิสัย สิทธิธัญกิจ. "พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับกิจการพิมพ์ในเมืองไทย" วารสารไทย. ปีที่ ๑๗ ฉบับที่ ๖๖ (เมษายน-มิถุนายน ๒๕๔๐) : ๑๙-๒๓. ๘. วิบูล วิจิตรวาทการ. "ความยุ่งยากของพระสงฆ์ในแผ่นดินของสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว". นิตยสารดิฉัน. ปีที่ ๑๓ ฉบับที่ ๒๘๙ (มีนาคม ๒๕๓๒) : ๒๘ - ๓๐. ๙. วิบูล วิจิตรวาทการ. "เคราะห์กรรมของนายอินเสน : ตอนที่ ๑". นิตยสารดิฉัน. ปีที่ ๑๖ ฉบับที่ ๓๖๓ (เมษายน ๒๕๓๕) : ๒๘ - ๓๑. ๑๐. วิบูล วิจิตรวาทการ. "ช้างเผือกของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว : ตอนที่ ๑". นิตยสารดิฉัน. ปีที่ ๑๖ ฉบับที่ ๓๖๑ (มีนาคม ๒๕๓๕) : ๒๘ - ๓๑. ๑๑. วิบูล วิจิตรวาทการ. "ช้างเผือกของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว : ตอนที่ ๒". นิตยสารดิฉัน. ปีที่ ๑๖ ฉบับที่ ๓๖๑ (มีนาคม ๒๕๓๕) : ๒๘ - ๓๑. ๑๒. วิบูล วิจิตรวาทการ. "ปัญหาคนดื่มเหล้าเมายาในแผ่นดินของรัชกาลที่สี่". นิตยสารดิฉัน. ปีที่ ๑๓ ฉบับที่ ๒๘๘ (กุมภาพันธ์ ๒๕๓๒) : ๒๘ - ๓๑. ๑๓. วิบูล วิจิตรวาทการ. "เมื่อเจ้าจอมมารดากลีบถูกกล่าวหาว่าปลงพระชนม์ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว". นิตยสารดิฉัน. ปีที่ ๑๔ ฉบับที่ ๓๒๐ (มิถุนายน ๒๕๓๓) : ๒๘ - ๓๑. ๑๔. วิบูล วิจิตรวาทการ. "เมื่อฝรั่งยิงนกในวัดไทย". นิตยสารดิฉัน. ปีที่ ๑๒ ฉบับที่ ๒๗๔ (กรกฎาคม ๒๕๓๑) : ๒๘ - ๓๑. ๑๕. วิบูล วิจิตรวาทการ. "เมื่อสมเด็จพระจอมเกล้าฯ ทรงแก้ปัญหาเรื่องเจ้าจอมและนางห้ามล้นพระราชวัง".นิตยสารดิฉัน. ปีที่ ๑๒ ฉบับที่ ๒๗๒ (มิถุนายน ๒๕๓๑) : ๒๘ - ๓๒ ๑๖. วิบูล วิจิตรวาทการ. "เมื่อสมเด็จพระจอมเกล้าฯทรงปรามกรณีคอรัปชั่นของเจ้าเมืองไชยา". นิตยสารดิฉัน. ปีที่ ๑๒ ฉบับที่ ๒๘๖ (มกราคม ๒๕๓๑) : ๒๘ - ๓๑. ๑๗. ศัลวิธานนิเทศ, พระยา. "สุริยุปราคา ๔ ครั้งในประเทศไทย". ทางช้างเผือก. ปีที่ ๑๒ เล่ม ๓ (กันยายน - ตุลาคม ๒๕๓๖) : ๓๐ - ๕๑. ๑๘. ส.พลายน้อย. "บันทึกเรื่องพระจอมเกล้าฯ" วารสารไทย. ปีที่ ๑๙ ฉบับที่ ๗๑ (กรกฎาคม-กันยายน ๒๕๔๒) : ๕-๑๐. ๑๙. สุจิตต์ วงษ์เทศ. "แอนนากับ "สี่แผ่นดินฝรั่ง"" ศิลปวัฒนธรรม. ลำดับที่ ๒๔๒ ปีที่ ๒๑ ฉบับที่ ๒ (เดือนธันวาคม ๒๕๔๒) : ๑๐ - ๑๒. ๒๐. สุพจน์ แจ้งเร็ว. "แอนนากับพระเจ้ากรุงสยาม ในพระเจ้ากรุงสยามของ ส.ธรรมยศ" ศิลปวัฒนธรรม. ลำดับที่ ๒๔๒ ปีที่ ๒๑ ฉบับที่ ๒ (เดือนธันวาคม ๒๕๔๒) : ๒๖ - ๓๕. ๒๑. สิงห์โต ปุกหุต. "เดินตามรอยเบื้องพระยุคลบาท พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จหว้ากอ". วารสารวิทยาศาสตร์. ปีที่ ๔๗ ฉบับที่ ๑ (มกราคม - กุมภาพันธ์ ๒๕๓๖) : ๕ - ๑๑ ๒๒. "หนังทุกเรื่องเป็นนิยาย ไม่ใช่เรื่องจริง" เรื่องจากปก เนชั่นสุดสัปดาห์. ปีที่ ๘ ฉบับที่ ๓๙๕ (วันที่ ๓๐ ธันวาคม ๒๕๔๒ - ๒ มกราคม ๒๕๔๓) : ๑๒. ๒๓. อัมพร จิรัฐติกร. "รำลึก...มฤคทายวัน ในความงามแห่งสถาปัตยกรรมเมืองสามวัง". อนุสาร อสท. ปีที่ ๓๔ ฉบับที่ ๑๐ (พฤษภาคม ๒๕๓๗) : ๕๐ - ๖๑. ๒๔. อารี สวัสดี. "พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวกับพระราชกรณียกิจสุริยุปราคาที่ปัตตานีและโคกโพธิ์". ทางช้างเผือก. ปีที่ ๑๒ ฉบับที่ ๓ (กันยายน - ตุลาคม ๒๕๓๖) : ๑๑ -๒๙. ๒๕. "แอนนา แอนด์ เดอะ คิง : เรื่องหลังฉากจาก 'คนหลังเงา'". เนชั่นสุดสัปดาห์. ปีที่ ๘ ฉบับที่ ๓๙๕ (วันที่ ๓๐ ธันวาคม ๒๕๔๒ - ๒ มกราคม ๒๕๔๓) : ๘-๑๐. ๒๖. "แอนนาในสายตา 'ท่านมุ้ย' "เธอจุ้นจ้าน และไม่มีกาลเทศะ" เรื่องจากปก เนชั่นสุดสัปดาห์. ปีที่ ๘ ฉบับที่ ๓๙๕ (วันที่ ๓๐ ธันวาคม ๒๕๔๒ - ๒ มกราคม ๒๕๔๓) : ๑๑. ๒๗. Anna and The King ได้ฤกษ์ลงโรงฉาย. ไทยโพสต์ เอ็กซ์-ไซท์ ภาคบันเทิงเทศ. : ๑๒-๑๓. หนังสือพิมพ์ ๑. เชาวน์ รูปเทวินทร์."ตอบจดหมายท่านผู้อ่าน". เดลิมิเร่อร์. ฉบับวันที่ ๑๕ กันยายน ๒๕๓๔. ๒. เชาวน์ รูปเทวินทร์ "ในหลวงนักวิทยาศาสตร์". เดลิมิเร่อร์. ฉบับวันที่ ๑๕ กันยายน ๒๕๓๔. ๓. เชาวน์ รูปเทวินทร์. "ปฐมวงศ์ (๘) : ว่าด้วยต้นสกุล "จันทโรจน์วงศ์" (ต่อ)". เดลิมิเร่อร์. ฉบับวันที่ ๗ กรกฎาคม ๒๕๓๔. ๔. เชาวน์ รูปเทวินทร์. "ปฐมวงศ์ (๙) : "จราจลในกรุงธนบุรี - ตั้งกรุงรัตนโกสินทร์". เดลิมิเร่อร์. ฉบับวันที่ ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๓๔. ๕. เชาวน์ รูปเทวินทร์. "ปฐมวงศ์ (๑๐)". เดลิมิเร่อร์. ฉบับวันที่ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๓๔. ๖. เชาวน์ รูปเทวินทร์. "พระมหากษัตริย์กับหนังสือพิมพ์". เดลิมิเร่อร์. ฉบับแทรก ก. ฉบับวันที่ ๒๓ พฤศจิกายน ๒๕๒๙. ๗. เชาวน์ รูปเทวินทร์. "พระราชทานปณิธาน ร.๔". เดลิมิเร่อร์. ฉบับวันที่ ๒๒ กันยายน ๒๕๓๔. ๘. เชาวน์ รูปเทวินทร์. "เมื่อ ร.๔ ทรงแต่งคาถาลาพระสงฆ์ก่อนสวรรคต". เดลิมิเร่อร์. ฉบับวันที่ ๘ กันยายน ๒๕๓๔. ๙. เชาวน์ รูปเทวินทร์. "ร.๔ กับสมเด็จโต". เดลิมิเร่อร์. ฉบับวันที่ ๑๘ สิงหาคม ๒๕๓๔ ๑๐. เชาวน์ รูปเทวินทร์. "ร.๔ กับสมเด็จโต (ต่อ)". เดลิมิเร่อร์. ฉบับวันที่ ๒๕ สิงหาคม ๒๕๓๔. ๑๑. "บางกอกรีคอร์ดเดอร์ น.ส.พ. ฉบับแรกของเมืองไทย". มติชน. ฉบับวันที่ ๒๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๓. ๑๒. บัวนอกบึง. "Anna and the King and the Thai : แอนนา แอนด์ เดอะ คิง แอนด์ เดอะ ไทย". มติชนสุขสรรค์ มติชน. ฉบับวันที่ ๒๐ มกราคม ๒๕๔๓. เว็บไซต์ ๑. "The King and I : Fact or Fiction?" ๒. http://www.geocities.com/Athens/Aegean/7545/Mongkut.html |